Prace badawcze w sezonie 2013 trwały od 12 sierpnia do 20 września z udziałem pracowników Instytutu, doktorantów, studentów odbywających ćwiczenia terenowe przewidziane programem studiów oraz wolontariuszy pod kierunkiem prof. Ewdoksii Papuci-Władyki. Całość zespołu liczyła niemal 40 osób (zob. Zespół). Celem kampanii było nie tylko przeprowadzenie prac wykopaliskowych i wstępne opracowanie odkrytego materiału, lecz również wykonanie prac konserwatorskich przez pracownika naszego Instytutu, dr hab. Marcina Biborskiego. Te ostatnie polegały na odczyszczeniu i zakonserwowaniu obiektów metalowych odkrytych w poprzednich sezonach a przechowywanych w Muzeum Okręgowym w Pafos. Szczególnie ważne było odczyszczenie monet, które mają – obok ceramiki - kluczowe znaczenie dla ustalenia chronologii odsłanianej architektury i innych obiektów. Opracowaniem monet zajął się dr hab. Jarosław Bodzek.
Prace wykopaliskowe prowadzone były na terenie Wykopu II odkrywanego od pierwszego sezonu. Wykop ten znajduje się w centralnej części wschodniego portyku Agory, przy wejściu prowadzącym do rynku od wschodu. Został on rozszerzony na południe, gdzie odkryto kolejne pomieszczenia, ich liczba sięgnęła łącznie 15. Większość z nich pełniła zapewne rolę sklepików (tabernae) przy wschodnim wejściu do Agory rzymskiej. W części północnej Wykopu II dokończono eksplorację w obrębie pomieszczeń nr 6 i 7 osiągając skałę macierzystą. Odkryto struktury architektoniczne (mury, podłogi itp.) prawdopodobnie z okresu hellenistycznego oraz wczesnorzymskiego.
Główna część prac prowadzona była w części południowej w obrębie pomieszczeń nr 3, 5, których eksplorację rozpoczęliśmy w ubiegłym roku oraz nowo odsłoniętych pomieszczeń nr 13-15. Odkryto pozostałości architektoniczne należące do kilku faz zabudowy: Faza I - okres hellenistyczny; Faza II - przebudowa w okresie cesarza Augusta prawdopodobnie po silnym trzęsieniu ziemi w 17/15 r. p.n.e. wtedy powstaje pierwsza faza portyku Agory; Faza III - odbudowa po trzęsieniu ziemi w latach 70-tych I wieku n.e.; Faza IV - przebudowa po trzęsieniu ziemi (w okresie Trajan lub Hadriana?), kiedy to powstaje ostatnia faza portyku Agory, ta która jest teraz najlepiej widoczna, gdy wchodzimy na teren rynku. Oczywiście podana wyżej chronologia stanowi jedynie wstępną propozycję wymagającą potwierdzenia w materiale ceramicznym, numizmatycznym oraz w trakcie kolejnych sezonów badań. Niezwykle interesujące były rezultaty badań w obrębie pomieszczenia 13. Najwcześniejszą jak dotąd strukturą odsłoniętą tu jest cysterna o prostokątnym wejściu. Wydaje się, że cysterna ta jest wcześniejsza, niż najwcześniejsza faza wschodniego portyku agory, a więc datowana jest na okres hellenistyczny. Taką chronologię sugeruje odkryta w niej ceramika i monety (należy jednak podkreślić, że eksploracja cysterny nie została jeszcze zakończona). Wznosząc fundament wschodniego portyku Agory najprawdopodobniej w czasach cesarza Augusta, rozebrano zachodnią ścianę cysterny i wzniesiono ją na nowo (ale w innej technice), stała się ona wówczas fragmentem fundamentu wschodniego portyku Agory.
W sezonie 2013 roku wytyczyliśmy także nowy wykop, oznaczony jako Wykop III. Jest on usytuowany w niewielkiej odległości od południowego portyku Agory na północ od niego. Celem jest sprawdzenie czy znajdowały się tu jakieś struktury wcześniejsze, niż agora rzymska. Odkryliśmy dziesięć murów, fragmenty dwóch podłóg i inne struktury architektoniczne. Struktury te funkcjonowały w okresie hellenistycznym, jak wskazuje analiza ceramiki odkrytej w najniższych warstwach przy murach. Wspomniane struktury przykryte były grubą warstwą niwelacji powstałą w okresie rzymskim. Jak dotąd nie jesteśmy w stanie zdecydowanie stwierdzić czy wzmiankowane struktury były związane z Agorą hellenistyczną, której poszukujemy. Należy kontynuować badania w obrębie wykopu III w przyszłym sezonie, by odpowiedzieć na to pytanie.
W pracach wykopaliskowych w terenie brali w tym roku udział nie tylko archeolodzy i wymienieni wyżej specjaliści, ale również dwoje geodetów. Pobierali oni i przetwarzali dane pomiarowe, wykonywali fotogrametrię oraz służyli pomocą przy tworzeniu cyfrowego modelu stanowiska. Po zakończeniu wykopalisk całość terenu została sfotografowana z powietrza za pomocą tzw. quadrokoptera, do którego podpięta jest kamera cyfrowa. Wstępne wyniki są bardzo obiecujące. Całość zgromadzonych danych zebranych w trakcie trzech lat badań zostanie przeanalizowana i opracowana już w Krakowie i posłuży do sporządzenia pierwszego wstępnego raportu z naszych prac, który zostanie złożony do druku w czasopiśmie Report of the Department of Antiquities, Cyprus (RDAC).
